در میان انواع اسناد علمی، «مقاله» جایگاه ویژه ای دارد.
بهره مندی از ویژگی های ممتازی چون اختصار، تمرکز بر موضوع معین، بررسی و مرور تحقیقات پیشین، پایبندی به چهارچوب نظام مند محتوایی و نگارشی و به ویژه لزوم ارائه نکته ای نوین، این جایگاه ویژه را به مقاله داده است.
همواره مهم ترین یافته های علمی از طریق مقالات تخصصی به جامعه علمی معرفی می شوند.
اما متأسفانه این ابزار ارزشمند معنوی، به واسطه انگیزه های مادی، دچار کم لطفی های بسیاری شده است.
همه ما با ناهنجاری هایی که در حوزه مقاله نویسی و علی الخصوص مقالات ISI وجود دارد، مواجه شده ایم.
بدیهی است که رفع این ناهنجاری ها می تواند تأثیر به سزایی در رشد کیفی تولیدات علمی داشته باشد.
لذا در این نوشتار، قصد داریم نگاهی انتقادی به کارکردهای مقاله نویسی داشته باشیم.

ناهنجارهای عرصه مقاله نویسی

با کمال احترامی که برای تک تک اعضای جامعه علمی کشور قائل هستیم و با عذرخواهی از محضر پژوهشگران و عالمان ارجمند، لازم می دانیم یادآوری کنیم که :
- کارکرد مقاله نویسی، دریافت نمره و گذراندن درس ها و ترم ها نیست!
- نگارش مقاله، صرفاً ابزاری برای ارتقای اساتید و دریافت حقوق و مزایای بیشتر نیست!
- هدف از چاپ مقاله در نشریات علمی، تکمیل رزومه و یافتن شغل بهتر نیست!
- چاپ ترجمه فارسی یک مقاله خارجی به نام خود در نشریات داخلی، کار صحیح و ارزشمندی نیست! همچنین چاپ ترجمه انگلیسی یک مقاله فارسی در نشریات خارجی!
- متوسل شدن به هر وسیله برای اضافه کردن نام خود به لیست نویسندگان یک مقاله، در شأن یک محقق نیست.
- میکس و مونتاژ، در هنرهای صوتی و تصویری بیشتر جایگاه دارد تا عرصه دانش!
- منتشر کردن تحقیقات دانشجویان به نام استاد و بدون اطلاع دانشجو، نه ارزش علمی دارد و نه اخلاقی است.
- نشریات و موسساتی که با دریافت پول یا امتیازات دیگر، مقاله ضعیف ما را منتشر می کنند، به ما و جامعه ما خیانت می کنند نه لطف و عنایت!
- و بسیاری از موارد دیگر که شما می توانید به این لیست اضافه کنید ...

کاربرد مقاله نویسی

می دانیم که یک مقاله ارزشمند علمی معمولاً حداقل مشمول یکی از گزینه های زیر است :
- گزارشی کوتاه و مستند از یک پژوهش مهم است.
- نقدی تحقیقی بر نظریات و مقالات پیشین است.
- تبیین و یا اثبات نظریه ای جدید است.
- ارائه رویکردی نوین برای نگرش به نظریات پیشین است.
می توان به طور خلاصه اینگونه گفت که یک مقاله، بیان علمی یک «حرف جدید» است.
حرف جدیدی که از مرزهای فعلی دانش عبور کند و دریچه ای جدید به روی بشریت باز کند.
لازمه عبور از مرزهای دانش، تسلط به علوم فعلی است.

پی نوشت

جای بسی تأسف است که اعلام کنیم تماس های بسیاری با این سایت برقرار می شود با این مضامین :
- درخواست چاپ مقاله در نشریات ISI به نام متقاضی !
- درخواست مقاله ای که تا کنون در هیچ نشریه ای چاپ نشده باشد !
- مشاوره در خصوص چاپ مقالات یک نشریه، در یک نشریه دیگر !!!
- درخواست انجام پایان نامه !
- درخواست نگارش مقاله !
- و ...
و همواره پاسخ مشترک ما به اینگونه تماس ها این است : «درخواست شما خارج از خدمات این سایت (و البته خارج از اخلاق) می باشد.»
بیاییم خود را باور کنیم و تردید نکنیم که «ما می توانیم» باز هم مانند گذشته بر قله های دانش جهان بایستیم.
ممکن است هر یک از ما پیش از این اشتباهاتی در روش ها و عملکردهای خود مرتکب شده باشیم، اما بیاییم همه با هم، رفتارهای ناپسند را از خود دور کنیم و توانمندی های ایرانیان را به رخ تاریخ و جغرافیای جهان بکشیم.


برگرفته از :مرجع مقالات علمی ایران (isiarticles.com)