‏ نظریه اطلاعات در جامعه ی دانایی محور

جامعه اطلاعاتی / نظریه اطلاعات / ارزش دانش / اقتصاد اطلاعات / جامعه دانایی محور

نویسنده : علی اکبر نتاج 

‏"نظریه ریاضی"مبتنی است بر ارسال و دریافت اطّلاعات ،برای  ذخیره‌سازی پهنه ی داده‌ها، که آن را«نظریه  اطّلاعات»‌ ‏می‌نامند.‏ دانش یک محصول اجتماعی است و مسائل مربوط به هزینه، قیمت یا ارزش آن بسیار متفاوت با محصولات صنعتی است. اما ‏وجه مشخصه جامعه فراصنعتی، نه «نظریه ارزش کار» بلکه «نظریه ارزش دانش» است.‏

توسعه اطلاعاتی به عنوان یکی از اهداف کلیدی در جوامع اطلاعاتی وقتی حاصل می شود که همه افراد در شرایط سنی زمانی و مکانی مختلف قادر به دستیابی به اطلاعات مورد نیاز خود باشند. جامعه دانایی محور با توجه به رشد آموزش های علمی و فنی این امکان را برای افراد مختلف به وجود می آورد تا با استفاده از و سایل مختلف و متنوع به اطلاعات و آموزش های مورد نظر خود دسترسی داشته باشند.

"ارزش دانش" برپایه "اقتصاد اطلاعات"

در این جامعه قانون‌بندی (codification) دانش است که جهت‌دهنده ابداعات می‌شود. دانش حتی پس از فروش هم، باز نزد تولیدکننده‌اش باقی می‌ماند. دانش«کالایی اشتراکی» است که به دلیل ویژگی خاص خود همین که پدید آمد برای همگان قابل دسترس است.وقتی که همه افراد، مدارس و کتابخانه‌ها می‌توانند هر نوشته‌ای را که نیاز دارند از روی کتاب ها و مجلات فنی زیراکس کنند و یا می‌توانند هر نوع موسیقی یا فیلمی را که بخواهند روی نوارهای ضبط صوت یا نوارهای ویدیو ضبط کنند، برخورد با مسئله حق تألیف روز به روز برای پلیس دشوار‌تر می‌شود.از لحاظ فنی، مشکل عمده جامعه فراصنعتی پدید آوردن یک «زیر ساخت» (عناصر نگه‌دارنده و تقویت کننده نظام اقتصادی) متناسب با شبکه‌های ارتباط جمعی در حال رشد تکنولوژی‌های اطلاعاتی دیجیتال است، شبکه‌هایی که جوامع فراصنعتی را به هم پیوند بزنند.

اما امروز با رشد انفجاری کامپیوتر‌ها و پایانه‌های اطلاعاتی و با کاهش سریع هزینه‌های محاسبه و ذخیره اطلاعات، مسئله پیوند راه‌های مختلف انتقال اطلاعات در کشور، به موضوع عمده سیاست‌های اجتماعی و اقتصادی«اقتصاد اطلاعات» تبدیل می‌شود. جامعه فراصنعتی جایگزین جامعه صنعتی نمی‌شود، همان‌گونه که جامعه صنعتی نیز جای‌گزین جامعه مبتنی بر اقتصاد کشاورزی نشد. شکل‌های تازه‌ای که پدیدار می‌شوند بر اشکال پیشین استوارند، برخی مشخصه‌های قدیمی را می‌زدایند و بافت کلی جامعه را منسجم‌تر می‌کنند. بنابراین بی‌فایده نخواهد بود که برخی ابعاد مهم و تازه جامعه فراصنعتی مورد توجه قرار گیرد .

قضیه های دوگانه شاتون در نظریه اطلاعات

 با تاکید و توجه بر «نظریه ریاضی»‌ که  مبتنی است بر ارسال و دریافت اطّلاعات ، برای  ذخیره‌سازی پهنه ی داده‌ها،  ‏‏«نظریه  اطّلاعات»‌  توسط "کلود شانون" ، پایه ای شد برای  نحوه مدل سازی مساله ‏ارسال اطلاعات در یک کانال تبادل اطلاعات مانند کانال مخابراتی و این مدل ‏ارسال ، دریافت و ذخیره اطلاعات مدل کاملی شد برای ارائه  مدل سازی "ریاضی" ، برای  منبع اطلاعات، کانال ارسال اطلاعات و بازیابی آن.

شاتون ؛  مساله ارسال اطلاعات از یک منبع به یک مقصد را به کمک علم ‏احتمالات بررسی و تحلیل نمود و دو نتیجه بسیار مهم گرفت، که به قضیه های شانون معروف است و این دو نتیجه گیری، ‏عبارت اند از:‏

‏ 1- حداقل میزان نرخی که می توان نرخ فشرده کردن اطلاعات یک منبع تصادفی ‏اطلاعات را به آن محدود نمود برابر با آنتروپی آن منبع است؛ به عبارت دیگر نمی ‏توان دنباله خروجی از یک منبع اطلاعات را با کمتر از آنتروپی ان منبع ارسال نمود.‏

‏ 2- حداکثر میزان نرخی که می توان بر روی یک کانال مخابراتی اطلاعات ارسال ‏نمود به نحوی که قادر به آشکارسازی اطلاعات در مقصد، با احتمال خطای در حد ‏قابل قبول کم، باشیم، مقداری ثابت و وابسته به مشخصات کانال است که به آن ‏ظرفیت کانال می گوئیم.‏

‏ ارسال با نرخی بیشتر از ظرفیت یک کانال روی آن منجر به خطامی شود. این زمینه ‏از علم مخابرات، به زیر بخش های کدگذاری منبع و کدگذاری کانال تقسیم می ‏گردد. مباحث رمزنگاری مطرح شده توسط شانون نیز از این بنیان ریاضی بهره ‏جسته است و از زیر شاخه های مرتبط با آن می توان نظریه  ی  «کدینگ جبری ‏کانال»‌ را نام برد.

مهندسی دانش

ارزش اطلاعات(  ارزش دانش )  برای  این بیان شد که بگوییم؛ برای  طبقه بندی ‏اهداف آموزشی  باید رویکرد جدیدی  را بنیان کنیم تا بتوانیم «مهندسی دانش» ‏knowledge engineering‏ / رابه مجموعۀ فرایندهای مربوط به طراحی،مهندسی ‏و ایجادسامانه‌های مبتنی بردانش اضافه نماییم و بتوانیم  مهندسی دانش را ؛‌که ‏دارای وجوه مشترک فراوانی با مهندسی نرم‌افزارست،برای  تببین جامعه دانایی محور  ‏استفاده کنیم ؛به‌طوری که بیشتر بتوان  ازراه حلّ‌ها و روشهای مهندسی دانش  برای تسریع  آموزش ‌استفاده کرد ‏‏. ‏

علاوه برآن، زمینه‌های دیگری مثل هوش مصنوعی، پایگاه‌های داده‌ها، کاوش‌های ‏ماشینی در داده‌ها، سامانه‌های خبره، سامانه‌های پشتیبانی تصمیم‌ها، و نیز ‏سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی را باید در ارتباط نزدیک با مهندسی دانش به ‏حساب آورد. ‏

جامعه دانایی محور

اصطلاح جامعه دانایی محور در سیاست گذاری های نظام های آموزشی  کاربرد بنیانی دارد و تحلیل این ایده نشان می دهد که دانایی در آن به معنای علم-فناوری پیشرفته معاصر است. این بدان معناست که گونه های دیگر دانایی در این ایده مورد نظر نیست و حتی دانایی تجربی، به صورت اطلاعاتی و تصریح پذیر یا کاربردپذیر آن مورد توجه است. در مقاله ی حاضر، ایده ی مذکور مورد انتقاد قرار گرفته و دو نوع فروکاهش در آن بازشناسی شده است؛ فروکاهش گونه های مختلف دانایی به شکل تجربی-فناورانه ی آن، و فروکاهش خود این شکل به اطلاعات کاربردگذیر و غفلت از لایه های ضمنی آن. به علاوه اخلاق نیز جایگاهی در جامعه دانایی محور ندارد. نقد مفهوم دانایی و دانش در این ایده، پیامدهایی در آموزش و یادگیری خواهد داشت. در این مقاله پیشنهادهایی آموزشی برای خروج از تنگنای ایده مذکور مطرح شده است که بر اساس آن ها باید دانایی تجربی-فناورانه را در جغرافیای گسترده ی همه ی گونه های دانایی، در جای خودش مستقر ساخت.

در سال های اخیر پس از گذر از جامعه کشاورزی و صنعتی ، و گام نهادن به عصر اطلاعات ؛ با گسترش اینترنت و فناوری های نوین پردازش و تبادل اطلاعات ، دانش بشری  توانست به سوی جامعه  اطلاعاتی گام بر دارد که در آن مفاهیمی همچون اطلاعات ، دانش ، دانایی و خرد نقش به سزایی بازی می کند. رشد سریع و فزاینده  جوامع اطلاعاتی  همچون "جامعه شبکه ای "( ایجاد ارتباط بین جوامع از طریق شبکه ها ی کندویی ) ، "جامعه اطلاعاتی"  ( تمامی کارها بر مبنای اطلاعات ، وجود نقش انسان در قالب فراگیری ، رشد و به کارگیری اطلاعات )  منجر شد تا  نهایتا "جامعه دانای محور" ( جامعه ای که درآن انسان آگاه و توسعه یافته به عنوان محور تحولات و روابط اجتماعی و اقتصادی نقش بسزا دارد) بنا نهاده شود . جامعه ایی که در آنها لزوم توجه به فناوری اطلاعات و ارتباطات ، فرهنگ سازی و ارائه آموزشهای مناسب  برای شهروندان اطلاعاتی امری اجتناب ناپذیر خواهد بود.

دانلود کتاب بحر الحقیقة ( دریای حقیقت )‏

نویسنده: شیخ احمد غزالی

رده بندی کنگر ه(نشانه مولف): 4 غ /3ب

رده بندی کنگر ه(بخش عددی رده): 286

رده بندی کنگر ه(بخش حرفی رده): BP

تعداد صفعه ها: 87

تاریخ نشر: 1356

ناشر: انجمن فلسفه ایران

محل چاپ: تهران

زبان کتاب: فارسی

نام نویسنده/گردآورنده: خواجه احمد

نام خانوادگی نویسنده /گردآورنده: غزالی

تصحیح و مقدمه:  نصرالله پورجوادی- انجمن حکمت و فلسفة ایران

1356

دانلود کتاب  بحر الحقیقه

نثر زیبا و دلنشینی در این اثر و دیگر آثار خواجه احمد غزالی وجود دارد که از دیده ها دور مانده است. در بسیاری از سطور لحنی شاعرانه می یابد که البته با معیار های شعر امروز قابل مقایسه است.

سفرهاى هفت گانه عرفانى از دیدگاه احمد غزالى

احمد غزالى در کتاب « بحر الحقیقه » سیر و سلوک را در « هفت بحر » با چینش خاصى ارائه داده است که عبارتند از :

اول :  بحر معرفت : که گوهر آن « یقین » است و این معرفت عبارت است از غرق شدن عارف در وجود ، جمال و کمال او .

دوم : بحر جلال : که گوهر آن حیرت است .

 سوم : بحر وحدانیت : که گوهر آن حیات است .

چهارم : بحر ربوبیت : که گوهر آن بقاء است .

 پنجم: بحر الوهیت : که جانمایه آن وصال است .

ششم : بحر جمال : که جان و سرّ آن رعایت است ( استغراق در لطافت و اضافت ) .

هفتم : بحر مشاهد : که گوهر آن « فقر » است .

زندگی نامه

مجدالدین ابوالفتح احمد بن محمد غزالی یکی از فقهای بزرگ سدهٔ پنجم هجری در مذهب شافعی بود و زاده توس بود. او هم چنین از بزرگ‌ترین عارفان و صوفیان عصر خود بود و اثر بزرگ وی سوانح العشاق نیز در همین باب تالیف شده است که بزرگانی چون عراقی و عبدالرحمان جامی را تحت تاثیر قرار داده است. وی برادر کوچکتر امام محمد غزالی بود و از سال ۴۸۸ تا ۴۹۸ هجری قمری در نظامیه بغداد به نیابت از برادرش که به سفری درازمدت رفته بود تدریس می‌کرد. علاوه بر این درویش های سلسله نعمت اللهی گنابادی نیز وی را از جمله اقطاب سلسه خود به شمار می آورند. شیخ احمد غزالی در سنهٔ ۵۲۰ در قزوین وفات یافت و ‌ در این شهر(مسجد "احمدیه" کنونی) مدفون شد.

آثاری که به او منسوبند عبارتند از:

لباب‌الاحیا

الذخیره فی علم البصیره

بحرالحقیقه

رساله‌العشقیه

سوانح‌العشاق

شرح حال  فقیه و محدث احمد غزالی

این عالم  درعرفان از برادرش محمد غزالی پیشی گرفته  بود ولی ناشناخته مانده است. احمد غزالی، برادر کوچکتر ابو حامد محمد غزالی ، بود. کنیه وی ابوالفتوح، والقابش مجدالدین، زین الدین و حجةالاسلام بود. تاریخ و محل تولد او در منابع ذکر نشده، اما چون زندگی و تحصیلات این دو برادر به هم نزدیک بوده، براساس تاریخ و محل تولد محمد، احتمالا احمد نیز در طابران طوس و دو سه سالی پس از برادرش محمد، در۴۵۲ یا ۴۵۳ به دنیا آمده است.

این دو برادر درکودکی پدرشان را از دست دادند و گفته شده است که پدرشان پیش ازدرگذشت، تربیت فرزندانش را به مردی زاهد و متقی به نام احمد رادکانی سپرد. در طوس بود که احمد، مانند برادرش، تحصیلات مقدماتی خود را در فقه به پایان رساند و هنوز جوان بود که به تصوف گرایید. احمد ابتدا مرید ابوبکر نساج طوسی شد که با چهار واسطه شاگرد جنید است. احتمالاً احمد تا ۴۸۷ که ابوبکر نساج درگذشت، نزد وی بود و وقتی هم که برادرش در ۴۸۸ او را به جای خود در نظامیه بغداد گذاشت، احمد در تصوف شهرت یافته بود.

بیشتر تذکره‌ نویسان غزالی را فقیهی خوانده‌اند که وعظش بر فقاهتش غلبه کرد و دیگر فضائلش تحت‌الشعاع وعظ قرار گرفت و مغفول واقع شد. احمد در کسوت صوفی و واعظ به شهرهای و روستاهای بسیاری در خراسان ، آذربایجان و منطقه جبال و عراق سفر می‌کرد، برای مردم وعظ می‌گفت و به دستگیری مستعدان می‌پرداخت. در هر شهری نیز علاقه مندان بسیار می‌یافت و مردم برای شنیدن سخنانش به مجالس وعظ وی هجوم می‌آوردند. گفته‌اند که غالبا در وعظ به خود وی هم حالی دست می‌داد و مردم نیز چندان به هیجان می‌آمدند که فریاد می‌کشیدند، جامه برتن می‌دریدند وجوانان در مجلس وی توبه می‌کردند.

بدین‌ترتیب غزالی به سبب سفرهای بسیار و مجالس واعظی که در بلاد اسلامی برپا کرد، نه تنها در زمان حیات خود شناخته شده بود، بلکه شاگردان ومریدان بسیار گرد خود جمع آورد. از جمله شا گردان وی در فقه و حدیث، این اشخاص بودند: ابن شهر آشوب (متوفی۵۸۸)، از محدثان بزرگ شیعه (متوفی۵۶۰)  و عبدالواحد آمدی (متوفی۵۵۰)، مؤلف غررالحکم و دررالکلم . از جمله مشهورترین مریدان وی نیز عین‌القضاه همدانی و ا بونجیب سهروردی بودند.