مرور ساده ترین خودآموز داستان نویسی برای نوجوانان

اگر مبنای پیدایش داستان کوتاه را در ایران یکی بود یکی نبود جمالزاده به حساب بیاوریم و حتی اگر توسعاً هدایت را پدر داستان نویسی ایران بدانیم. بیش از چهار دهه گذشت تا اولین کتاب های تئوری درباره داستان نویسی ترجمه و تالیف شد.

دو کتاب مهم قصه نویسی از دکتر رضا براهنی و هنر داستان نویسی از ابراهیم یونسی جزء نخستین کارهای مهم در این زمینه محسوب می شود. اگرچه این دو کتاب نیز متاثر از مباحث تئوریک و آرای نظریه پردازان غرب بود اما توانست پاسخگوی نیازهای علاقه مندانی باشد که در اواخر دهه ۴۰ به داستان نویسی رو آورده بودند. بعدها جمال میرصادقی با کتاب عناصر داستان و یکی دو کتاب دیگر این فعالیت ها را گسترش داد، البته نباید سهم کتاب های ترجمه در این حوزه را در آن سال ها ندیده گرفت از جمله درباره رمان و داستان کوتاه سامرست موام ترجمه کاوه دهگان و همین طور جنبه های رمان ادوارد مورگان فورستر ترجمه ابراهیم یونسی.

این کتاب ها اغلب فاقد سیر آموزشی بود و در آن بیشتر به تحلیل مباحث تئوری داستان پرداخته می شد که عمدتاً برای نویسندگان حرفه ای تر سودمندتر بود تا نو قلمان مبتدی. بی آنکه بخواهیم ارزش های جاودان و ماندگار این کتاب ها را نادیده بینگاریم در این آثار به جای اتخاذ یک سیر آموزشی ساده به اصطلاح سازی ها دامن زده شده. در اواخر دهه ۵۰ و خصوصاً در چند ساله اخیر در این حوزه ده ها اثر تالیف و ترجمه شد. از مهمترین کارهای آموزشی این سال ها می شود به کتاب «داستان، تعاریف، ابزار و عناصر» نوشته ناصر ایرانی اشاره کرد که برای کانون پرورش فکری کودک و نوجوان تالیف شده بود. بعدها داریوش عابدی و مهدی حجوانی هم دست به تجربیاتی زدند مثل پلی به سوی داستان نویسی داریوش عابدی و قصه چیست مهدی حجوانی و...

انتشارات هزاره ققنوس با هدف آشنایی نوجوانان با چند رشته هنری تلاش کرده است ساده ترین شیوه ها را برای آموزش هنرها انتخاب و ارائه دهد. شعر، کاریکاتور، نمایشنامه نویسی و داستان نویسی از جمله این فعالیت ها است. الفبای داستان نویسی نوشته محمدجواد جزینی کتابی است با زبانی بسیار ساده برای آموزش داستان نویسی. او در مقدمه کتاب می گوید: اگر کسی بخواهد هنر نوشتن داستان را یاد بگیرد، حتماً می تواند در قفسه های کتابخانه شهر، مدرسه یا محله اش کتاب هایی را پیدا کند که هنر نوشتن داستان را یاد می دهند. لابد شما هم به عنوان یک علاقه مند به این هنر، یک یا چندتایی از آنها را خوانده اید. مطالعه این کتاب ها برای کسی که می خواهد به طور جدی داستان بنویسد، بسیار سودمند است. اما شاید شما هم با من موافق باشید که این کتاب ها در کنار همه خوبی هایی که دارند، گاهی یک عیب کوچک هم دارند. اغلب این کتاب ها برای کسانی سودمندتر است که کمی با هنر داستان نویسی آشنا هستند. در میان این آثار شاید به سختی بتوان کتابی را پیدا کرد که زبانی ساده برای کسی که برای اولین بار می خواهد داستان بنویسد مفید باشد چرا که این کتاب ها اغلب برای بزرگسالان نوشته شده. جزینی در این کتاب تلاش کرده است عناصر ضروری داستان را آن هم با منطقی پراتیک با زبانی ساده همراه با مثال های روشن ارائه کند. از ویژگی های مهم کتاب می توان به پرهیز نویسنده از اصطلاح سازی اشاره کرد. او به آشناترین اصطلاح ها بسنده می کند. اگرچه تلاش می کند تعریف علمی این اصطلاح مخدوش نشود.

آنچه این کتاب را با دیگر کتاب ها متفاوت می سازد الگوی آموزشی انتخاب شده است. به نظر می رسد جزینی که سال ها آموزش داستان نویسی را در سطح های مختلف تجربه کرده است در تالیف این کتاب از این تجربیات بهره خوبی برده است. الگوی آموزشی کتاب بر تولید عملی داستان استوار است، یافتن فکری برای نوشتن، نقشه ریزی برای داستان، ایجاد کشمکش های آدم های جهان داستان و طرز حرف زدن آدم ها و در نهایت ابزار نوشتن داستان. نویسنده فصل «نوشتن داستان را از کجا شروع کنیم» را این گونه آغاز می کند: «اگر بخواهیم خانه ای بسازیم چه کاری انجام می دهیم. شاید یکی بگوید باید آجر و سیمان و گچ تهیه کنیم، یکی دیگر می گوید قبل از اینها باید نقشه خانه را تهیه کنیم، چندتایی هم شاید بگویند تیرآهن نیاز داریم و... البته که همه این چیزها برای ساختن خانه لازم است اما شاید اولین چیز مورد نیاز زمین باشد زمینی که روی آن باید خانه ساخته شود. برای ساختن خانه داستان هم به یک زمین نیاز داریم و زمین بستری است که داستان روی آن بنا می شود.» این بیان روشن و زبان ساده در سرتاسر شش فصل این کتاب وجود دارد.

مثال های ساده به روشن تر شدن مفاهیم کمک می کند. نویسنده در پایان هر فصل تحت عنوان تمرین تکلیف هایی را به خواننده پیشنهاد می کند، این تمرین ها در واقع اهداف آموزشی کتاب را به شناخت های عملی تبدیل می کند. این کتاب را می توان خودآموز ساده داستان نویسی برای نوجوانان به حساب آورد. تلاش نویسنده آن است که خواننده نوجوان بتواند با اتکا به مطالعه فصل ها نخستین تجربه های نوشتن داستان کوتاه را کسب کند. شیوه فصل بندی بر الگوی آموزش گام به گام استوار است. برای فهم هر فصل نیاز است که فصل قبلی خوب درک شود. این کتاب را می شود یک دوره فشرده آموزش غیرحضوری برای نوجوانان به حساب آورد. ظاهراً دغدغه نویسنده یا ناشر این بوده است که کتاب حجیم نشود، قطع کتاب هم گویای همین ادعا است. اما اگر این بیم نبود نویسنده می توانست همراه مباحث نمونه های ساده داستانی را به همراه هر مبحث ارائه دهد و بی شک جای این نمونه ها در اثر خالی است با تمام این اوصاف کتاب الفبای داستان نویسی ویژگی های منحصر به فرد خودش را حفظ کرده.

نوید مددخواه

منبع : روزنامه شرق

پایگاه های اطلاعات علمی ایران(IS1)

گسترش روز افزون وب سایت های علمی، به همان اندازه که می تواند مفید و ارزشمند باشد، جستجو در میان انبوه منابع و مراجع را برای محققان دشوار تر کرده است.
متأسفانه عدم ایجاد ارزش افزوده در بسیاری از سایت ها و بسنده کردن به کپی برداری و بازنشر محتوای تکراری، از آفات دنیای وب فارسی است.
این نوشته قصد دارد تعدادی از مهم ترین پایگاه های ارائه دهنده منابع علمی را معرفی نموده و خدمات آن ها را با یکدیگر مقایسه نماید.

* پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی

این سایت که از سال 1383 با آدرس www.sid.ir فعالیت خود را آغاز کرده، یکی از قدیمی ترین مراکز انتشار مقالات نشریات پژوهشی است.
تقریباً کلیه نشریات علمی پژوهشی ایران در این پایگاه نمایه شده و متن کامل مقالات از طریق این سایت به رایگان قابل دریافت می باشد.
برخی از مهمترین خدمات این سایت عبارتند از :
- نمایه سازی نشریات علمی پژوهشی
- ارائه گزارشات استنادی نشریات و نویسندگان ایرانی
- معرفی مراکز علمی ایران
- ارائه مقالات دانشگاه آزاد اسلامی و مقالات دانشگاه پیام نور
- امکان جستجوی مقالات و نویسندگان بر اساس عنوان مقاله، نشریه و چکیده
- نمایه سازی چکیده مقالات محققان ایرانی در نشریات بین المللی
- معرفی و نمایه نشریات ایرانی نمایه شده در ISI
- امکان معرفی نشریات و نویسندگان مقالات پر استناد از طریق شاخص های بین المللی - علم سنجی نظیر شاخص تاثیر (Impact Factor) و شاخص آنی (Immediacy Index)
- ارائه رایگان چکیده و متن کامل مقالات ارائه شده در سمینارها و کنفرانس های علمی
- امکان جستجوی موضوعی و جستجو بر اساس رویدادها در مقالات سمینارها
- ارائه رایگان چکیده طرح های پژوهشی جهاد دانشگاهی

* سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران

همانگونه که از نام این سامانه مشخص است، پایگاه journals.ut.ac.ir مقالات نشریه های دانشگاه تهران را منتشر می کند.
تا کنون بیش از 120 نشریه در حوزه علوم انسانی، مدیریت و بازاریابی، فنی و مهندسی، دامپزشکی، علوم اجتماعی و رفتاری، علوم پایه، کشاورزی و معماری در این سایت نمایه شده است.
دسترسی به متن کامل مقالات و امکان جستجو بر اساس کلمات کلیدی، نویسنده، دوره انتشار نشریه و ... از جمله امکانات این سامانه است.
دانشگاه های دیگری مانند دانشگاه علامه طباطبائی، تربیت مدرس، فردوسی مشهد، اصفهان و ... نیز سامانه های مشابهی را راه اندازی نموده اند.

* پایگاه استنادی علوم جهان اسلام

وبگاه رسمی ISC پس از سیاست گ‍‍ذاری هایی که در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص ISC انجام شد، راه اندازی شده و در زمینه های زیر مشغول فعالیت است:
- بررسی و تحلیل مجلات معتبر فارسی ISC از سال 1378 تا کنون
- پردازش مجلات معتبر عربی کشورهای اسلامی از سال 2005 تا کنون
- پردازش و تحلیل مجلات علمی انگلیسی ایران و سایر کشورهای اسلامی از سال 2005 تا کنون
لازم به ذکر است، زبان های ترکی، اندونزیایی، مالزیایی، فرانسوی و ... در دستور کار ISC قرار دارند و تا کنون 1352 نشریه به عنوان مجلات معتبر براساس آئین نامه نمایه سازی استنادی نشریات معتبر برای ISC انتخاب شده است.

* سامانه کنفرانس ها و همایش های پایگاه استنادی علوم جهان اسلام

سامانه isc conferences نیز تحت نظر پایگاه ISC به برگزاری همایش ها و انتشار فراخوان، دریافت آثار، داوری، ثبت نام و اعلام نتایج سمینارهای علمی ایران می پردازد.

* پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران

این پایگاه که وابسته به وزارت علوم می باشد، آرشیو بزرگی از پایان نامه های مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری و همچنین طرح های تحقیقاتی را جمع آوری نموده و در اختیار محققان قرار داده است.
براساس گزارش شورای عالی اطلاع‌رسانی، وب سایت پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران از لحاظ حجم محتوا، در میان سایت‌های دولتی مقام اول را دارد.
ارائه صدها هزار پایان نامه، طرح پژوهشی، مقاله علمی و گزارش های دولتی، این پایگاه را به یکی از غنی ترین منابع مطالعاتی تبدیل نموده است.

* مرجع مقالات ISI در ایران

پایگاه علمی ISI Articles با هدف «تسهیل دسترسی پژوهشگران ایرانی به مقالات تخصصی روز دنیا» راه اندازی شده و خدمات زیر را ارائه می دهد :
- دسترسی فوری به متن کامل مقالات انگلیسی
- ترجمه فارسی عنوان (Title) کلیه مقالات
- ترجمه فارسی متن کامل برخی از مقالات برگزیده
- دسته بندی موضوعی مقاله ها در صدها مبحث تخصصی
- امکان دانلود رایگان 2 صفحه اول هر مقاله در قالب PDF
- پذیرش سفارش ترجمه تخصصی مقالات ISI
- امکان جستجوی سریع در میان انبوهی از موضوعات و مقالات

* بانک اطلاعات نشریات کشور

وب سایت magiran نیز یکی از پایگاه های شناخته شده در عرصه انتشار مقالات علمی است که خدمات زیر را ارائه می دهد :
- دسترسی به نسخه تمام متن مقاله های نشریات علمی
- دسترسی به نسخه الکترونیکی روزنامه ها، گاه نامه ها و سایر مجلات کشور
- امکان اشتراک مجلات
- امکان پرداخت از طریق Paypal برای علاقه مندان خارج از کشور
- امکان اشتراک IP Based برای دانشگاه ها و موسسات علمی

* پرتال جامع علوم نسانی

این پایگاه که وابسته به پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی می باشد، با اهداف ذیل آغاز به کار نموده است:
- ایجاد بانک اطلاعاتی جامع و روزآمد مقالات، با دسترسی آسان، رویه یکسان و رفع محدودیت های شکلی، زمانی و سازمانی موجود.
- معرفی تخصصی پژوهشگران و اساتید در حوزه های تخصصی علوم انسانی جهت تقویت حقوق معنوی.
- فراهم نمودن بستری برای جریان سازی و مدیریت محتوای علوم انسانی جهت جلوگیری از تضییع منابع مادی و معنوی جامعه علمی کشور در روندهای تکراری و کلیشه ای کنونی.
- ایجاد زمینه مساعد برای بومی سازی علوم انسانی در کشور.
وجه تمایز پرتال جامع علوم انسانی با سایر پایگاه داده های مشابه، دسته بندی موضوعی داده های علمی در آن می‌باشد که در قالب بیش از 3100 موضوع، حوزه های مختلف علوم انسانی را شامل می شود. مزیت دیگر پرتال جامع علوم انسانی دسترسی آسان و رایگان مخاطبان به منابع این پایگاه است.

* پایگاه سیویلیکا

این وبگاه که در ابتدا با انتشار مقالات کنفرانس های رشته مهندسی عمران آغاز به کار کرد، کم کم حوزه فعالیت خود را گسترده تر نموده و تعداد رشته های بیشتری را پوشش داده است.
سایت civilica پس از توسعه موضوعی، اخیراً فعالیت خود را از انتشار مقالات سمینارها فراتر برده و با نشریات علمی نیز همکاری می نماید.

اطلاع رسانی فراخوان کنفرانس ها، دسترسی به متن کامل مقالات منتشر شده در همایش ها، دسترسی به مقالات نشریات و امکان پرداخت آنلاین، مهم ترین خدمات این سایت به شمار می روند.

منبع :http://isiarticles.com/blog/4